ARTIKULO BENTE KWATRO: Puno at Bunga feat. Vicente Y. Sotto

Kilala sa pangalan. Pero sino nga ba si Vicente Yap Sotto? Si Bossing ba ang pag-uusapan natin ngayon? Magkamag-anak ba sila? Malalaman natin ngayon.

Si Vicente Sotto ay ipinanganak sa Cebu sa nakaririwasang pamilya nina Marcelino Sotto at Pascuala Yap noong Abril 18, 1877. Nagtapos siya ng sekondarya sa Colegio de San Carlos sa Cebu. Nagtapos siya ng Bachelor of Laws and Judicial Science at nakapasa sa bar exam noong 1907.

May angking galing talaga si “Nyor Inting” pagdating sa larangan ng pagsusulat at pamamahayag. Noong 1899, sinimulat niya ang La Justicia, ang unang diyaryo sa Cebu na itinayo ng isang Pilipino sa murang edad na 22. Dito, ipinangtanggol ni Sotto ang isyu ng kalayaan ng Pilipinas. Dahil dito, ikinagalit ito ng Amerikanong gobernador militar ng Cebu at pinatigil ang La Justicia.

Matigas ang ulo ni Sotto at matapos lang ang isang linggo ay itinayo niya naman ang El Nacional. Pinatigil din ito at kinulong na siya sa Fuerza de San Pedro sa loob ng dalawang linggo at anim na araw. Dahil sa karanasan niya rito, ginamit niyang pen name ang “Taga Kotta”.

Nang makalaya noong 1900, sinimulan niya ang preparasyon para sa unang diyaryo sa wikang Cebuano, “Ang Suga” (Ang Liwanag). Doon una ring lumabas ang unang maikling kwento sa wikang Cebuano, ang “Maming”. Gumawa rin ng ilang dula si Sotto. Ang unang dula sa wikang Cebuano ay ang “Elena” na ginawa sa Teatro Junquera noong Mayo 18, 1902. Ginawa niya rin ang dulang “Paghigugma sa Yutang Natawhan” (Pag-ibig sa Bayan) na nagpapakita ng pag-aaklas ng mga Cebuano laban sa mga Espanyol.

Di nagtagal, umalis patungong Hong Kong si Sotto noong 1907. Hinalal siya bilang alkalde kaso umalis siya sa bansa dahil sa paratang ng kaniyang kalaban na nangidnap siya. Noong 1911, itinatag niya roon ang diyaryong The Philippine Republic, isang bilingual na diyaro sa wikang Ingles at Espanyol.

Nang sumunod na taon, inaresto ang editor nito at pinatigil ang paglilimbag. Pinapahuli ng mga Amerikano si Sotto sa mga Briton kaso hindi pumapayag ang mga Briton. American subject na kasi si Sotto pero nasa teritoryo siya ng mga Briton at hindi pumapayag ang korte ng mga Briton na i-turnover si Sotto. Itinuloy ang Philippine Republic matapos ang isang buwang suspensyon.

Bumalik sa Maynila si Sotto noong 1915 at itinayo ang The Independent. Nagkaroon pa nga iyon ng special issue ng The Republic sa Paris noong 1929. Dahil dito, naalarma ang isang senador sa Amerika upang gumawa ng resolusyon upang palayain na ang Pilipinas sa lalong madaling panahon.

Lalong sumikat si Sotto na nagpadali ng daan sa kaniya sa mundo ng pulitika. Naging representante ng ikalawang distrito ng Cebu si Sotto sa mababang kapulungan mula 1922 hanggang 1925. Matapos ang World War II, naging senador siya ng Ikatlong Republika mula 1946 hanggang 1950. Siya rin ang naupong Chairman ng Komite ng Senado sa Pananalapi sa buong termino niya.

May isang batas siyang ginawa noong 1946 na ikinatuwa ng maraming mamamahayag. Iniakda niya ang Press Freedom Law o Republic Act No. 53 kung saan binigyan ng karapatan ang mga reporter na hindi isiwalat ang source ng mga chismax! Inaprubahan ito noong Oktubre 5, 1946.

Nakilala niya sa Senado si Pangulong Carlos P. Garcia na pinuri siya at nagsabing:

“… Malinis ang kalooban, matapang, may pinaninindigan. Hindi niya binabawi ang kaniyang mga desisyon. Pinagbutihan niya at ginamit ang kaniyang impluwensiya para mabigyan ng kalayaan ang mga mamamahayag.”

Namatay si Sotto noong 1950. Iniwan niya ang anak na sila Vicente Sotto Jr., Filemon Sotto at Marcelino Sotto. Ang mga anak naman ni Marcelino Sotto ay sila Marvic “Vic” Sotto, Vicente “Tito” Sotto III, Valmar “Val” Sotto at Marcelino Antonio “Maru” Sotto Jr.

Hindi ba awkward na ang apo niya naman yung magkakaproblema sa sources?

Sources:

Chan Robles Virtual Law Library. Republic Act No. 53. Retrieved from https://goo.gl/skgkVU.

Malinao, Tweeny M. Tito Sotto’s Granddad Recognized. Inquirer.Net. Retrieved from https://goo.gl/1bTpxr.

Oaminal, Clarence Paul. Don Vicente Sotto St., Cebu City. Retrieved from https://goo.gl/gq3Zad.

Senate of the Philippines. Vicente Y. Sotto. Retrieved from https://goo.gl/E0WxMc.

Featured Image: Senator Vicente Yap Sotto. Photo taken from the Presidential Museum and Library Flickr Account.